Akciğer grafisi

Havacılık muayenesi için gelen bir adayın akciğer grafisi, uçuş emniyetini tehlikeye atabilecek herhangi bir akciğer rahatsızlığını tespit etmek amacıyla oldukça dikkatli bir şekilde değerlendirilir. Değerlendirme süreci, hem radyolog hem de havacılık hekimi tarafından titizlikle yürütülür. İşte bu değerlendirmede dikkat edilen temel noktalar:

1. Teknik Kalite Kontrolü

Değerlendirmeye başlamadan önce grafinin teknik kalitesi kontrol edilir. Bu, doğru bir değerlendirme için hayati öneme sahiptir:

• Penetrasyon (Nüfuziyet): Grafinin yeterince ışın alıp almadığına bakılır. Çok açık (aşırı penetre) veya çok koyu (yetersiz penetre) grafiler, bazı lezyonların gözden kaçmasına neden olabilir.
• İnspirasyon (Nefes Alma): Adayın yeterince derin nefes alarak grafi çekilip çekilmediği değerlendirilir. Tam inspirasyon, akciğer alanlarının net bir şekilde görülmesini sağlar.
• Pozisyon: Adayın doğru pozisyonda (genellikle ayakta, PA ve lateral) ve rotasyon olmadan çekildiğinden emin olunur.
• Kaset Kapsamı: Akciğerlerin tamamının, kostofrenik sinüsler (diyafram ile kaburgalar arasındaki açılar) ve apeksten (akciğerin en üst noktası) kalbe kadar net bir şekilde görüldüğünden emin olunur.

2. Sistematik Değerlendirme

Teknik kalite onaylandıktan sonra, akciğer grafisi sistematik bir yaklaşımla incelenir:

• Hava Yolları (Trakea ve Bronşlar): Trakeanın orta hatta olup olmadığına, bronşların görünürlüğüne ve herhangi bir daralma veya kitle belirtisine bakılır.
• Akciğer Parankimi (Akciğer Dokusu): Akciğer alanları her iki tarafta da simetrik olarak incelenir. Nodüller, infiltrasyonlar (yaygın iltihabi görünümler), kitleler, fibrotik değişiklikler (skar dokusu), büllöz yapılar (hava keseleri) veya amfizem (akciğerlerde hava hapsi) gibi anormallikler aranır. Özellikle tüberküloz, sarkoidoz, pnömoni veya tümör gibi hastalıkların belirtileri dikkatle incelenir.
• Pleura (Akciğer Zarı): Plevral efüzyon (akciğer zarları arasında sıvı birikimi), pnömotoraks (akciğerde hava kaçağı) veya plevral kalınlaşma gibi plevral anormallikler değerlendirilir. Kostofrenik sinüslerin küntleşmesi sıvı birikiminin önemli bir göstergesidir.
• Mediasten (Göğüs Ortası Alan): Kalp boyutu ve şekli, büyük damarların konturları ve mediastinal lenf düğümlerinde herhangi bir büyüme olup olmadığına bakılır.
• Diyafram: Her iki diyaframın konumu, şekli ve keskinliği incelenir. Diyaframın yükselmesi veya düzleşmesi, bazı akciğer veya karın içi problemlerin göstergesi olabilir.
• Kemik Yapılar: Kaburgalarda, klavikulalarda (köprücük kemikleri) ve torakal omurgada (sırt omurları) herhangi bir kırık, tümör veya dejeneratif değişiklik olup olmadığına bakılır.
• Yumuşak Dokular: Göğüs duvarındaki yumuşak dokular, özellikle meme gölgeleri ve cilt altı amfizemi gibi durumlar açısından değerlendirilir.

3. Önceki Grafilerle Karşılaştırma

Eğer varsa, adayın eski akciğer grafileriyle karşılaştırma yapmak, yeni tespit edilen bir anormalliğin akut mu yoksa kronik mi olduğunu anlamak açısından çok değerlidir. Mevcut bir lezyonun stabil kalması veya büyümesi, değerlendirmeyi önemli ölçüde etkileyebilir.

4. Havacılık Sağlık Standartlarına Göre Değerlendirme

Tüm bu bulgular, ulusal ve uluslararası havacılık otoriteleri (örneğin ICAO – Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı) tarafından belirlenen sağlık standartları çerçevesinde değerlendirilir. Belirli akciğer rahatsızlıkları veya bulgular, adayın uçuşa elverişliliğini tamamen engelleyebilir veya ek incelemeler ve takip gerektirebilir. Örneğin, aktif tüberküloz, büyük büllöz yapılar, ciddi amfizem veya kontrolsüz astım genellikle uçuşa elverişliliği engeller.

Sonuç

Akciğer grafisi değerlendirmesi, havacılık muayenesinin kritik bir parçasıdır ve adayın akciğer sağlığı hakkında kapsamlı bilgi sağlar. Herhangi bir şüpheli bulgu durumunda, bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ek görüntüleme yöntemleri veya solunum fonksiyon testleri gibi ileri tetkikler istenebilir. Değerlendirme, adayın güvenli bir şekilde uçuş görevlerini yerine getirebilecek durumda olup olmadığını belirlemek için bir dizi faktörü bir araya getirerek yapılır.