Görme Alanı İncelemesi

Havacılık muayenelerinde bilgisayarlı görme alanı testi, pilot, hava trafik kontrolörü ve diğer uçuş emniyet personelinin görsel yeterliliğini değerlendirmede kritik bir adımdır. Bu test, bireyin merkezi ve çevresel görme alanındaki olası kusurları tespit etmeyi amaçlar. Görme alanı, bir göz sabit bir noktaya bakarken görülebilen tüm alanı ifade eder.

Test Nasıl Yapılır?

Bilgisayarlı görme alanı testi, Kliniğimizde Oculera WR otomatik perimetri cihazı kullanılarak yapılmaktadır. Testin aşamaları şunlardır:

• Adayın test hakkında bilgilendirilmesi ve talimatların net bir şekilde açıklanması önemlidir.
  • Adaya, Sanal Gerçeklik (WR) gözlüğü kullanarak her iki göz açıkken ortada görülen kırmızı nokta (fiksasyon noktası) ve işlem sırasında kullanacağı yanıtlama butonu tanıtılır.
  • WR gözlük içerideki yazıları en net göründüğü ve kırmızı noktanın ortada olduğu konumda başa sabitlenir.
  • Cihaz işleme başlamadan önce sesli olarak LÜTFEN BAŞLAMAK İÇİN FİKSASYON NOKTASINA BAKARKEN BUTONA BASINIZ ikazı duyulduğunda bakış ortadaki kırmızı noktaya sabitlenir, testin başlatılması için elindeki butonun tetiğine basılır.
  • Test başlatılınca ortadaki tek kırmızı nokta 4 kırmızı nokta haline gelecek ve bu kırmızı noktalar arasında gördüğü kısa süreli her zayıf, soluk veya parlak beyazlıklar (ışık noktaları) için butonun tetiğine basacaktır. (Fovea testi)
  • Çok kısa bir süre sonra dört kırmızı nokta kaybolup başlangıçtaki gibi tek kırmızı nokta haline dönüşecek ve göz buraya Sabit bakarken ortada gördüğüne benzer beyaz soluk, sönük ışık noktalarının etrafta belirdiği algılanacak ve her ışık notası için tetiğe basılacaktır. Bu durumda kesinlikle buradaki beyaz ışık noktalarına odaklanmamalı sadece ortadaki kırmızı ışığa odaklanmalıdır.
  • Işık noktaları bilgisayar tarafından farklı aralıklarla oluşturulmaktadır bir ışık noktası algılanmadan tetiğe basılması veya çok gecikilmesi hata olarak kaydedilecektir. Bu nedenle rastgele butona basılmamalıdır.
• Cihaz, aday butona bastığında ışığın konumunu ve parlaklığını kaydeder.
• Test, görme alanının farklı bölgelerini sistematik olarak tarar. Uyaranların parlaklığı, adayın görme eşiğini belirlemek için ayarlanır. Yani, adayın ışığı ancak algılayabildiği en düşük parlaklık seviyesi belirlenir.
• Test sırası ile önce sağ sonra sol göz için tekrarlatılacaktır.
• Testin süresi genellikle her göz için 5-10 dakika arasında değişir.

Test Nasıl Değerlendirilir?

Test sonuçları, bilgisayar tarafından oluşturulan bir görme alanı haritası veya raporu şeklinde sunulur. Değerlendirme şu parametreler üzerinden yapılır:

1. Hassasiyet Eşiği (Threshold):
   • Haritada, görme alanının her bir noktasındaki ışık hassasiyeti (threshold) desibel (dB) cinsinden gösterilir. Yüksek dB değerleri daha iyi hassasiyet anlamına gelir.
   • Sağlıklı bir görme alanında, merkezi bölgelerde hassasiyet yüksekken, perifere doğru bir miktar azalma normaldir.
2. Görme Alanı İndeksleri (Global Indices):
   • Mean Deviation (MD) / Ortalama Sapma: Tüm görme alanındaki hassasiyetin normal yaşa göre ortalama sapmasını gösterir. Negatif değerler, genel bir görme alanı kaybını işaret edebilir.
   • Pattern Standard Deviation (PSD) / Desen Standart Sapma: Görme alanı içindeki lokalize kayıpların ve düzensizliklerin derecesini gösterir. Yüksek PSD değerleri, fokal defektleri (belirli bir bölgedeki görme alanı kaybı) düşündürür.
3. Güvenilirlik Parametreleri:
   • Fiksasyon Kaybı (Fixation Losses): Adayın test sırasında fiksasyon noktasından ne kadar saptığını gösterir. Yüksek fiksasyon kaybı, testin güvenilirliğini azaltır.
   • Yanlış Pozitifler (False Positives): Adayın gerçekte ışık yokken butona basma oranını gösterir. Yüksek yanlış pozitifler, test sonuçlarını güvenilmez kılar.
   • Yanlış Negatifler (False Negatives): Adayın önceden görülebilen bir ışığı bu sefer görememe oranını gösterir. Yüksek yanlış negatifler, adayın dikkatsiz olduğunu veya testin güvenilir olmadığını düşündürebilir.
4. Harita Yorumlama:
   • Greyscale (Gri Tonlama Haritası): Görme alanındaki hassasiyet farklarını gri tonlarında gösterir. Koyu gri veya siyah alanlar, ışık hassasiyetinin azaldığı veya hiç olmadığı bölgeleri temsil eder.
   • Probability Plot (Olasılık Haritası): Adayın ölçülen hassasiyetinin normal popülasyona göre istatistiksel olarak ne kadar saptığını gösterir. Siyah noktalar, normalin dışında olan ve önemli bir görme alanı kaybı olduğunu düşündüren bölgelerdir.

Havacılık Muayenesi İçin Değerlendirme Kriterleri

Havacılık muayenelerinde bilgisayarlı görme alanı testi sonuçları, uluslararası sivil havacılık otoriteleri (ICAO) ve ulusal havacılık düzenlemeleri (örneğin, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü – SHGM) tarafından belirlenen standartlara göre değerlendirilir. Genel olarak:

• Belirgin Görme Alanı Defektleri: Glokom, optik sinir hasarı, beyin lezyonları veya diğer nörolojik durumlar gibi altta yatan bir hastalığı işaret eden belirgin veya ilerleyici görme alanı kayıpları diskalifiye edici olabilir.
• Merkezi Görme Alanı Korunumu: Özellikle merkezi 30 derecelik görme alanının bozulmamış olması kritik öneme sahiptir. Bu alan, detaylı görme ve hedef tespiti için hayati derecede önemlidir.
• İki Göz Arası Tutarlılık: İki göz arasındaki görme alanı hassasiyetinde belirgin asimetri, ek araştırmayı gerektirebilir.
• İlerleyici Değişiklikler: Daha önceki muayenelerde alınan test sonuçlarıyla karşılaştırıldığında belirgin bir kötüleşme, adayın uçuş görevleri için uygunluğunu yeniden değerlendirmeyi gerektirebilir.

Sonuç olarak, bilgisayarlı görme alanı testi, havacılık personelinin görsel fonksiyonlarını kapsamlı bir şekilde değerlendirerek uçuş emniyetini sağlamada önemli bir rol oynar. Herhangi bir şüpheli bulgu durumunda, daha ileri göz muayeneleri ve nörolojik değerlendirmeler gerekebilir.