Havacılık muayenesi, uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla adayların fiziksel ve zihinsel sağlık durumlarını detaylı bir şekilde değerlendiren önemli bir süreçtir. Bu sürecin en kritik bileşenlerinden biri de görme keskinliği testidir.
Görme Keskinliği Testi Nasıl Yapılır?
Görme keskinliği testi genellikle aşağıdaki adımlarla uygulanır:
- Ortam ve Mesafe: Test genellikle uzak görüş ve orta mesafe görüşü olarak standart bir mesafeden (uzak için çoğunlukla 6 metre orta görüş için 1 metre) yapılır. Oda yeterince uzun değilse, mesafeyi ayarlamak için aynalar kullanılabilir. Test odasının uygun şekilde aydınlatılmış olması önemlidir.
- Hazırlık: Adayın gözlük veya lens kullanıyorsa, ilk olarak düzeltmesiz (gözlüksüz/lenssiz) görmesi ölçülür. Daha sonra, eğer kullanıyorsa, gözlük veya lensle tekrar ölçüm yapılır.
- Tek Göz Kontrolü: Her göz ayrı ayrı test edilirken, diğer göz bir kapatıcıyla (oklüder) veya avuç içiyle kapatılır. Harflerin ezberlenmesini önlemek için bazen önce daha az gören göz test edilebilir.
- Optotipler: Adaydan, belirli bir mesafeye yerleştirilen bir dizi harf, sayı veya sembol (Snellen eşeli, Landolt Halkaları veya E-chart gibi) okuması istenir. Harflerin boyutları yukarıdan aşağıya doğru küçülür.
- Okuma Süreci: Aday, eşeldeki harfleri en büyükten başlayarak aşağıya doğru okumaya çalışır. Bir harften emin olunmasa bile tahmin edilmesi teşvik edilir.
- Kayıt: Sonuç, doğru okuyabildiği en küçük sıraya göre kaydedilir. Bir sırada birkaç harf kaçırılsa bile genellikle o sıranın değeri not edilir (örneğin 6/10 gibi). Kısmen okunan sıralar için özel işaretler kullanılabilir (örneğin 6/12-1 gibi).
- Yakın Görme Testi: Uzak görme testine ek olarak, yakın görme keskinliği de özel okuma kartları (Jaeger veya Rosenbaum kartları) kullanılarak ölçülür. Bu test, özellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkan presbiyopinin (yakın okuma güçlüğü) düzeltilmesi için önemlidir.
- Parmak Sayma ve El Sallama: Eğer aday eşeldeki en büyük harfi bile göremiyorsa (yani görmesi 1/10’un altındaysa), çeşitli mesafelerden parmak saydırılır. Örneğin, 3 metreden görüyorsa “3 mps” (3 metreden parmak sayma) şeklinde kaydedilir. Bunu da fark edemeyen hastaya el sallama hareketlerini (EH) görüp görmediği sorulur. Bunu da göremiyorsa, ışık hissini (persepsiyon) ve ışığın yönünü dört kadrandan (projeksiyon) fark edip edemediği araştırılır. Hasta ışığı da fark etmiyorsa, tam körlükten bahsedilir.
Görme Keskinliği Nasıl Değerlendirilir?
Havacılıkta görme keskinliği değerlendirme kriterleri, uçulan sınıfa ve pozisyona göre farklılık gösterebilir. Genellikle, en yaygın kullanılan ifade Snellen Kesridir (örneğin 6/12). Bu kesirde:
- Üstteki rakam (6) test mesafesini (metre) gösterir.
- Alttaki rakam (12) ise normal gören birinin o sırayı kaç metreden okuyabildiğini gösterir.
Yani, 6/12 demek, adayın 6 metreden gördüğünü normal bir gözün 12 metreden görebildiği anlamına gelir.
 |  |
| Snellen Eşeli | Landolt Halkaları |
Görme keskinliği için kullanılan Snellen veya Landolt Halkaları tablosunda adayın 10 farklı büyüklükteki harf veya işaretleri okuyabilme yeteneğine göre yapılan değerlendirmede en büyük harf veya işaretler 0.1 iken en küçük harf veya işaretler 1.0 olarak değerlendirilir.
Genel Değerlendirme Kriterleri ve Örnekler:
- Pilotlar için: Pilotlar için görme keskinliği hayati öneme sahiptir. Havacılık otoriteleri (örneğin Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü – SHGM), pilot adaylarının belirli bir görme keskinliği standardını karşılamasını bekler. Bu standardı gözlük veya kontak lens kullanarak sağlamak genellikle mümkündür.
- Miyopi: Her bir göz için ayrı ayrı -5 diyoptri ve altı kabul edilebilir.
- Hipermetropi: Her bir göz için ayrı ayrı +4 diyoptri ve altı kabul edilebilir.
- Astigmatizma: Her bir göz için ayrı ayrı 2 diyoptri ve altı kabul edilebilir.
- Düzeltmeyle Görme Tamlığı: Bazı durumlarda, tashihle (gözlük/lens) her bir gözde görmelerin tam olması beklenir. Ancak, belirli bir derecenin üzerindeki miyopi, hipermetropi veya astigmatizma kabul edilmeyebilir.
- Göz Ameliyatları: Geçmişte refraksiyon kusuru nedeniyle görme düzeltme ameliyatı olan adaylar için, ameliyat sonrası glare ve mezopik kontrast testlerinde görüş düşüklüğü olmaması gibi ek kriterler aranabilir.
- Kabin Ekibi Üyeleri için: Kabin ekibi üyeleri için de belirli görme keskinliği standartları bulunur. Örneğin, gözlüklü ya da gözlüksüz en az 6/9 veya 0.7/1.0 görme keskinliğine sahip olma şartı aranabilir.
- Diğer Önemli Göz Muayeneleri: Görme keskinliğine ek olarak, havacılık muayenelerinde aşağıdaki göz testleri de yapılır:
- Renk Görme Yeteneği: Ishihara testleri gibi yöntemlerle renk körlüğü olup olmadığı değerlendirilir. Renk algılama, kokpit ışıkları ve göstergeleri doğru bir şekilde okuyabilmek için kritik bir yetenektir.
- Derinlik Hissi (Stereopsis): Özellikle pilotlar için üç boyutlu algılama yeteneği önemlidir.
- Göz Tansiyonu (Tonometri): Özellikle 40 yaş üstü adaylarda göz tansiyonu ölçümü yapılır.
- Görme Alanı: Merkezi ve çevresel görmede kayıp veya daralma olup olmadığı incelenir.
- Göz Ön ve Arka Segmentlerinin Değerlendirilmesi: Gözün genel sağlık durumu (katarakt, retina hastalıkları vb.) detaylı olarak incelenir.
- Oküler Motilite ve Binoküler Görme: Göz hareketleri ve iki gözün birlikte uyumlu çalışması değerlendirilir.
Havacılık muayenesi sonuçları, adayın havacılık mesleğini icra etmek için tıbbi açıdan uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla bir rapor halinde düzenlenir. Şirketlerin veya ilgili havacılık otoritelerinin belirlediği özel sağlık kriterleri, bu raporun değerlendirilmesinde esas alınır.
Samsun Hava Sağlık Ofisi 